‘De complete informatie over vaccinaties.’ Je verwacht dat een symposium onder die titel georganiseerd wordt in het auditorium van een universiteitsgebouw of de aula van een academisch ziekenhuis. Maar naar dit symposium leiden handgeschreven pijltjes, naar een verscholen ontmoetingscentrum in het landelijke Wiekevorst.
In dat centrum, dat meer heeft van een woonhuis, is het best druk op zaterdagochtend. Een zeventigtal mensen heeft op deze uitzonderlijk zonnige herfstdag 30 euro veil om een hele dag in een groot uitgevallen hobbyruimte te zitten. Aan de muren hangen A4’tjes die cursussen intuïtief schilderen en telepathie met dieren aankondigen. Op houten tafels grijpen mensen foldertjes over ‘de andere kant van vaccineren’, ‘berichten uit de eerste hand over vaccinatieletsels’ of ‘het dirty little secret van vaccins’.
In de zaal zit een allegaartje van mensen op ongemakkelijke klapstoeltjes. Mannen en vrouwen, veel zestigers en zeventigers maar ook verschillende twintigers en dertigers. Er klinken Vlaamse en Nederlandse accenten. “Met een paar mensen volgen we Désirée overal”, zegt een Nederlandse over de aangekondigde Désirée Röver. In Nederland wordt Röver een antiprikgoeroe genoemd. Maar met die woorden wordt ze in Wiekevorst niet beschreven. Toch niet door de vrouw die een shirt met schreeuwerig ‘STOP 5G’-opschrift draagt. Ze zegt alleen: “Désirée is echt heel goed.”
De twee andere aangekondigde sprekers zijn Vlaamse arts-homeopaten, Kris Gaublomme en Jean-Luc V.. Gaublomme is de bekendste van de twee, of beter, de beruchtste. De Limburger heeft een klacht aan zijn been bij de Orde der artsen nadat hij eerder dit jaar in het VTM Nieuws verkondigde dat het mazelenvaccin autisme veroorzaakt. Desondanks wil Gaublomme niet afgedaan worden als antivaxer. Het is een gekend procédé, de meeste antivaxers noemen zichzelf ‘kritische stemmen’.
Hoeveel van die ‘kritische stemmen’ er in Vlaanderen zijn? Experts hebben het telkens over een erg kleine groep, die doorheen de jaren stabiel blijft. Precieze cijfers over hoe groot de beweging is in Vlaanderen, ontbreken.
Wel kon De Morgen de gedetailleerde statistieken van Kind en Gezin inkijken. Die geven een indicatie. Kind en Gezin, nog steeds de grootste vaccinator in onze regio, registreerde tussen 2014 en 2018 jaarlijks tussen de 30 en 55 weigeraars, oftewel minder dan een op duizend. Dit zijn ouders die hun kind zelfs niet het verplichte poliovaccin willen laten toedienen. Tenminste niet bij Kind en Gezin. De instantie sluit niet uit dat zo’n vaccin op een later moment of via een huis- of kinderarts alsnog volgt. De redenen voor zo’n weigering zijn uiteenlopend, stelt Kind en Gezin. “Dat gaat van angst voor bijwerkingen, tot geloven dat vaccins schadelijk zijn of het opvolgen van een negatief advies van hun homeopaat of osteopaat.”
De cijfers van Kind en Gezin komen overeen met die van het Agentschap Zorg en Gezondheid, de overheidsinstantie die zicht heeft op het aantal bestelde vaccins in Vlaanderen. Het Agentschap stelt wel dat de kans reëel is dat er in Wallonië en Brussel meer weigeraars zijn. De vaccinatiegraden liggen daar namelijk al jaren wat lager dan bij ons. Ook is de invloed van Frankrijk, het land dat in Europa het meest lijdt onder vaccinatiescepsis, er groot.
Vooraleer het symposium in Wiekevorst van start gaat, komt iemand van de organisatie tussen. “Zou iedereen zijn gsm kunnen uitschakelen? Er is al zoveel straling en dergelijke.” Waarna Röver, in lange gele tuniek, het woord neemt. Ze geniet, net zoals Gaublomme, een soort heldenstatus. Geregeld barst er groot applaus los en bij veel uitspraken wordt in de zaal ostentatief geknikt, luid gelachen of weerklinkt boegeroep.
Video: opmerkelijke fragmenten tijdens de presentaties op de bijeenkomst
Quasi iedereen probeert notities te maken, maar geeft het na een tijd op. Röver overstelpt je immers met informatie. Honderden slides vliegen voorbij, vol met fragmenten uit onderzoeken, grafieken en historische documenten. En foto’s ook, massa’s foto’s. Van zieke mensen, van virussen onder de microscoop, van negentiende-eeuwse vaccinatie-instrumenten. Bij het beeld van een krijsende baby met een spuit in de bil staat ‘Mijn moeder beschermt mij niet’. Een reeks met obese mensen, onder wie minister Maggie De Block (Open Vld), wordt afgesloten met de zin: ‘Hoe moeten wij in hemelsnaam geloven dat deze arts weet wat gezondheid is?’
De uiteenzettingen van Gaublomme en Jean-Luc V. zijn een stuk minder schreeuwerig. Gaublomme neemt zijn tijd om uiterst gedetailleerd in te gaan op de resultaten van een studie van ongeruste Italiaanse ouders naar de kwaliteit en veiligheid van bepaalde vaccins. V. sluit naadloos aan door uit te leggen hoe je gezond kan leven zonder vaccins. Tussendoor benadrukt hij ook nog eens hoe ‘de overheid haar verantwoordelijkheid niet opneemt’ en ‘in bed ligt met farmabedrijven’, haalt hij spectaculaire casussen aan en volgt er nog een handleiding ‘wat te zeggen tegen uw arts’ bij vaccinweigering.
Een jonge moeder met een baby in de draagzak, laat zich tijdens de lunch tevreden uit. De sprekers leveren haar de juiste argumenten om zich te verdedigen als ze nog maar eens moet uitleggen waarom haar baby niet gevaccineerd is. Een zwangere vrouw knikt instemmend. “Al mijn vriendinnen doen het ook, hoor, dat vaccineren.” Ze vindt het vervelend om altijd in het defensief te moeten gaan.
Toch leren gesprekken met de aanwezigen dat er niet alleen categorische weigeraars naar Wiekevorst zijn afgezakt. Er zijn ook ouders die oprecht niet weten wat ze nog over vaccins moeten geloven. Een hoogzwangere vrouw zegt dat het net haar twijfel is die haar naar het symposium heeft gebracht.